Sezaryen Doğum

Sezaryen Nedir?

Sezaryen; “bir veya birden fazla bebeğin doğmasını sağlamak için annenin karnında ve rahiminde kesik yapılmasını kapsayan cerrahi bir işlemdir.” Özetle normal doğumun alternatifidir diyebiliriz. Sezaryen, tıbben gerekli olduğu durumların yanı sıra annenin ya da doktorların isteğiyle tercihen yapılabilir.

Neden sezaryeni tercih ederiz?

• Bebeğin büyük olması ve doğum sırasında servikse zarar verebilme olasılığı
• Bebeğin doğum için ideal pozisyonda olmadığının kabul edilmesi
• Normal doğumda güçlük veya komplikasyon yaratabilecek bir tıbbi durumun olması
• Önceki doğumlara bakarak bu doğumun zor olacağı kuşkusu veya endişesi
• Kişisel tercih – doğum tarihini belirlemek veya doğum izni açısından uygun olan bir zamanda doğum yapmak isteyen bazı kadınların sezaryen yoluyla doğum yapmayı tercih etmesi
• Normal doğum ağrısından ve doğumun vajinada neden olabileceği zarardan kaçınmak
• Üçüz, dördüz veya daha çok sayıda bebek beklemek.

Sezaryen bir cerrahi işlemdir ve lokal, genel veya epidural anestezi altında yapılır ve tüm cerrahi işlemlerde olduğu gibi anne ve bebek için bazı riskler taşır. Bu risklerden bazıları aşağıda belirtilmiştir:

• Anesteziden kaynaklanan riskler ve anesteziye karşı gelişen olası alerjik reaksiyonlar
• Tarihlerin yanlış olması hâlinde bebeğin planlanmamış erken doğum durumunu ve bunun bebeğin solunum problemiyle karşılaşma riskini arttırması.
• Bebeğin akciğerlerinde sıvı tutulması şeklinde tanımlanan solunumsal distres sendromu (doğal doğum bebek hala rahmin içindeyken akciğerlerini dolduran bu sıvıyı dışarı atar. Sezaryen doğumda ise bu sıvının bir kısmı akciğerde kalabilir)

Sezaryen doğuma karar vermeden önce ulaşabileceğin tüm bilgilere ulaşarak, sezaryen isteyip istemediğine bilgilenmiş olarak karar vermelisin. Yukarıda bahsedilen risk faktörlerini dikkate almayı unutma.

Sezaryen doğumda neler yaşarız?

Sezaryen doğuma girmeden önce kan pıhtısını önlemek için anneye bir çift cerrahi çorap verilir. Annenin tırnağındaki ojeler ya da cilalar çıkartılır ya da bantlanır. Leğen kemiği bölgesi tıraş edilir. Lokal – genel anestezi ya da epidural uygulama, ameliyathanede yapılır. Anneye eşlik edecek doğum destekçisinden de cerrahi giysileri giymesi istenir.

Anestezi uzmanı, ameliyat başlamadan önce annenin hiçbir şey duymamasını sağlar. Doğum sırasında yapılan işlemleri annenin görmemesi için bir perde gerilir, anneye bir kateter takılır. Cerrah, rahme ulaşabilmek için bikinin üst çizgisi hizasına gelecek kadar bir kesik yapar. Anne, bu sırada işlem hareketlerini hissedebilir ama acı duymaz. Üç ya da beş dakika sonra bebek dünyaya gelmiş olur. Anne karnından alınan bebek havaya kaldırılır, yaşamsal fonksiyonları kontrol edilir ve kordonu bağlanarak kesilir.

Her şey yolunda giderse plasenta alınırken ve dikişler atılırken anne bebeğini kucağına alabilir ya da doğum destekçisinden yardım isteyebilir. Yaklaşık otuz dakika süren bu işlemlerden sonra anne bir dinlenme odasına, oradan da yatacağı odaya alınır. Anne odaya alındıktan kısa bir süre sonra bebek ebe ile birlikte emzirilmek için annenin yanına getirilir.

Sezaryen doğum için hastaneye hangi eşyaları götürmemiz gerekir?

• Doğumdan sonra bebeği rahat emzirebilmek için rahat giysiler ve gecelikler
• Terlik veya rahat ayakkabı
• Bedenini daha yukardan saran ve ameliyat yerini rahatsız etmeyen iç çamaşırları
• Tuvalet malzemeleri
• Bebeğin eve giderken giymesi için giysiler
• Sezaryen doğumdan sonra bağırsakların en kısa sürede tekrar çalışmaya başlaması için kuru erik gibi lif oranı yüksek yiyecekler ve meyveler
• Doğumdan sonra toparlanmaya ve rahatlamaya yardımcı olmak masaj yağı
• Toparlanma döneminizde anneyi daha iyi destekleyecek ek yastıklar ve battaniyeler
• Bebeğiniz eve dönüşü için otomobil bebek koltuğu
• Bebek bezi

Sezaryen Çeşitleri

Epidural sezaryen, elektif sezaryen, acil sezaryen olmak üzere 3 sezaryen çeşiti bulunmaktadır.

Epidural Sezaryen

Sezaryen ameliyatı ile doğan çocuklar anne rahminden normal yolla değil, ameliyatla uterustan alınır. Sezaryen doğum genellikle normal doğumun annenin ve bebeğin sağlığının tehlikeye sokacağı durumlarda tercih edilir. Tehlike riskinin değerlendirilmesi konusundaki tartışmalar devam etmektedir.

Sezaryen ameliyatı genelde epidural anestezi (veya spinal blok) altında gerçekleştirilir. Epidural sezaryende doğum esnasında annenin şuuru açıktır. Anne ameliyatın ağrısını hissetmez. Fakat bazı durumlarda anestezist genel anestezi kullanmayı tercih edebilir.

Gelişen teknolojiyle birlikte sezaryen doğum oldukça güvenli kabul edilmektedir. Ama uzmanlar, sezaryen doğumun normal doğumdan daha az güvenli olduğunu söylüyor. Sezaryen, anne için daha uzun ve daha travmatik iyileşme süresi getiriyor. Anne ve bebekte komplikasyon oluşma riskini arttırır. Bu nedenle gerekli görülmeden sezaryen doğum önerilmez.

Sezaryen ameliyatı doğum sancıları başlamadan önce planlanabilir (buna “elektif” sezaryen denir) veya normal doğum esnasında bir komplikasyon oluşması durumunda “acil” sezaryene başvurulabilir.

Elektif Sezaryen

Normal doğum bazen anne ve bebek için risk oluşturabilir. Böyle durumlarda doktorlar anneye sezaryen doğum önerebilmektedir. Hamilelik sırasında yapılan ultrason taramaları, planlanan bir sezaryen doğum için gerekli nedenleri ortaya koyabilir. Bu nedenlerle birlikte ameliyat, annenin doğum sancıları başlamadan önce planlanabilir. Önceden planlanan bu ameliyata “Elektif Sezaryen” denir.

Elektif sezaryeni hangi durumlarda tercih edebiliriz?

• Eğer bebekte bilinen yüksek riskli bir durum varsa ve hemen doğması gerekiyorsa,
• Eğer annede bilinen yüksek riskli bir durum varsa (pre-eklampsi veya plasenta prevya) veya HIV+, Hepatit veya genital herpes gibi doğum esnasında bebeğe bulaşabilecek bir hastalık taşıyorsa,
• Eğer bebek ters geliyorsa (ayaklar önde) veya transvers durumdaysa (yanlamasına) ve leğen kemiğine döndürülemeyecek kadar derin girmişse,
• Üçüz veya daha fazla bebek sayısı (ve genelde ikizlerde) varsa,
• Eğer anne daha önceden sezaryen doğum yapmışsa veya rahim ameliyatı geçirmişse elektif sezaryen uygulanması önerilir.

Acil Sezaryen

Normal doğum sırasında bazen her şey istediğimiz gibi gitmeyebilir. Komplikasyonlar oluşabilir ya da doktor anne veya bebekte risk görebilir. Bu riski azaltmak için aniden sezaryen doğuma kadar verilebilir. Buna “Acil Sezaryen” denir.

Hangi durumlarda acil sezaryene karar verilir?

• Eğer bebek doğum esnasında sıkıntıya girerse ve hızlı olarak doğması gerekiyorsa,
• Eğer annenin sağlığı doğum esnasında kötüleşirse (örneğin ani kan basıncı yükselmesi, yorgunluk, preeklampsi veya diğer nedenler),
• Çok nadir, fakat son derece ciddi problemlerden olan kordon sarkması (umbilikal kordonunun sıkıştırdığı bebeğe oksijen gitmemesi durumunda) veya uterus ruptüründe gibi durumlar varsa (bunu bu kadar tıbbi değil de, daha anlaşılır ve halk dilinde yazabilir miyiz?
• Doğum esnasında bebeğin doğumu zorlaştıracak veya tehlikeli kılacak bir pozisyonda rahme girmesi durumunda
• İlerleme göstermeyen çok uzun süreli hamilelik durumu varsa normal doğum acil olarak sezaryene dönüşebilir.